- تاریخ درج خبر:1399/09/04-١٠:٥٠
بسته خبری دانش و فناوری
ایران؛یکی از مدعیان اصلی ساخت واکسن کرونا
دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا از ثبت واکسن های ایرانی کرونا در سازمان جهانی بهداشت خبر داد و گفت: ایران و مصر ۲ مدعی اصلی ساخت واکسن کرونا در منطقه بوده و در حال فعالیت برای تولید آن هستند.
به گزاراش آبادان خبر، دکتر مصطفی قانعی روز سه شنبه اظهار داشت: چند نوع واکسن کرونا در ایران در حال ساخت است که برخی از آنها مرحله حیوانی خود را با موفقیت پشت سر گذاشتند و برخی های دیگر در حال اتمام این مرحله هستند.
وی ادامه داد: آنچه که مسلم است ما تا پایان سال جاری فاز یک انسانی یک یا دو واکسن را آغاز می کنیم.
دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا یادآور شد: محققان ایرانی به دانش فنی واکسن کرونا که چند روش در دنیا مطرح است، دست پیدا کردند و با تمام توان در تلاش برای دستیابی به آن هستند.
قانعی در پاسخ به این سوال که چه زمانی واکسن کرونا در اختیار مردم قرار می گیرد؟ گفت: به احتمال زیاد واکسن ایرانی تا اوایل تابستان سال ۱۴۰۰ به بازار عرضه می شود و در دسترس مردم قرار می گیرد.
وی افزود: برخی ها با شنیدن آغاز فاز یک مرحل انسانی، برداشت می کنند که واکسن وارد بازار شد که این بارور غلط است و واکسن در حال طی کردن مراحل تولید خود است و باید چند مرحله فاز انسانی را با موفقیت طی تا وارد بازار شود.
دبیر علمی ستاد ملی مقابله با کرونا خاطرنشان کرد: برآورد می شود که جمعیت گروه های پرخطر ایران به بیش از ۱۲ میلیون نفر می رسد و این افراد حداقل ۲ دوز واکسن نیاز دارند، پس در مرحله اول باید حدود ۲۵ میلیون دوز واکسن آماده شود.
قانعی با یادآوری این که چاره ای جز اتکا به تولید داخل نداریم، گفت: این امید وجود دارد که واکسن های مورد نیاز گروه های پرخطر توسط واکسن سازان داخل تامین شود. با توجه به نیاز شدید این واکسن در دنیا و ساخت محدود آن توسط برخی از شرکت های خارجی، چاره ای جز ساخت واکسن کرونا در ایران نداریم.
محققان ایرانی همپای سایر پژوهشگران دنیا در تلاش برای ساخت واکسن کرونا هستند که به دستاوردهای خوبی در این زمینه دست یافته اند.
سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی روز گذشته اعلام کرد که چهار شرکت ایرانی برای تولید واکسن کرونا فعالیت می کنند و امیدواریم از روز چهارشنبه(فردا) مجوز آزمایش انسانی این واکسن صادر شود.
منبع:ایرنا
180کشور در کوواکس؛ مقابله با آپارتاید سلامت درجهان
به گزارش آبادان نیوز، بیماری کووید ۱۹ چند روز قبل یک ساله شد اما هنوز راهکار دقیق و قطعی برای مقابله و نابودی آن یافت نشده است. تنها اقدامی که متخصصان، سیاستمداران و مردم جهان را تااندازهای به آینده خوشبین نگاه داشته است دستیابی به یک واکسن برای ایجاد ایمنی عمومی در برابر این ویروس مرگبار است.
راهکارهای گوناگونی برای مقابله با بیماری اندیشیده شده و صدها شرکت بزرگ و کوچک دارویی برای دستیابی هر چه سریعتر به واکسن در حال رقابت هستند. به تازگی اعلام شد شرکت آمریکایی «فایزر» در همکاری با شرکت آلمانی «بایو ان.تک» به واکسنی دست یافته است که بیش از ۹۰ درصد مصونیت ایجاد می کند.
کوواکس؛ واکسن برای افراد خاص در همه کشورها
کوواکس (COVAX) یا تسهیلات دسترسی جهانی به واکسن (Vaccine Global Access Facility) ابتکاری برای سرعت بخشیدن به توسعه، تولید و دسترسی عادلانه کشورهای جهان به واکسن از طریق تسهیل مراحل آزمایش، درمان و تولید واکسن کووید ۱۹ است. امیدواریهای فراوانی وجود دارد که استفاده از واکسن بیماری کرونا تا پایان سال میلادی جاری آغاز شود. به همین منظور سازمان جهانی بهداشت برنامهریزی کرده است تا با راه اندازی و تشویق پروژه کوواکس تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی ۲ میلیارد دوز واکسن کرونا را در کشورهای عضو که بیشتر آنها از کشورهای درحال توسعه و فقیر هستند، توزیع کند.
«تدروس آدهانوم گبریسوس» مدیر کل سازمان جهانی بهداشت ابراز امیدواری کرده است در ماه های آینده خبرهای خوبی در زمینه راه کارهای مقابله با بیماری کووید۱۹ منتشر شود. اگر واکسنی تولید شود باید به نحو موثری مورد استفاده همه مردم جهان قرار بگیرد.
وی اظهار داشت در ابتدا عرضه محدود خواهد بود اما به تدریج با افزایش تولید واکسن در گذر زمان، همه مردم به واکسن دسترسی پیدا خواهند کرد. در این شرایط باید واکسیناسیون برای افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند از جمله افراد مسن، بیماران صعب العلاج، افراد اسیب پذیر و کارکنان حوزه درمان که در معرض مستقیم این بیماری قرار دارند مورد استفاده قرار بگیرد.
کوواکس برنامه ای با مدیریت مشترک گروه واکسن GAVI، سازمان جهانی بهداشت و ائتلاف ابتکارات آمادگی برای همهگیری (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) است که هدف خود را جلوگیری کردن از احتکار واکسن احتمالی کووید ۱۹ از سوی دولتها عنوان میکند تا استفاده از آن برای افراد هدف در همه کشورها به صورت عادلانه صورت بگیرد.
به عبارت دیگر سازمان جهانی بهداشت تلاش دارد تا اولویت عرضه واکسیناسیون در همه کشورها برای افراد خاص و هدف در دستور کار قرار بگیرد نه اینکه همه افراد در یک کشور خاص از واکسن بهره مند شوند و در دیگر کشورها واکسن در دسترسی نباشد.
کوواکس، آزمون همکاری جهانی
تا ماه سپتامبر ۲۰۲۰ تنها ۷۸ کشور علاقه مندی خود برای پیوستن به این برنامه جهانی را اعلام کرده بودند که در میان آن ها کشورهای پیشرفته و ثروتمند و متوسط حضور داشتند کشورهای آلمان، ژاپن، نوروژ و برخی اعضای اتحادیه اروپا از جمله کشورهای پیشرو در پیوستن به این برنامه بودند. اکنون اما بنا بر اعلام سازمان فوق تعدا اعضا بسیار افزایش یافته است. تارنمای کمیسیون اروپا عنوان داشته است که تا چند روز قبل ۱۸۴ کشور توافق همکاری در این برنامه را امضا کردند.
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی نوشت حتی یونیسف دیگر نهاد زیر مجموعه سازمان ملل متحد هم به چارچوب کوواکس پیوست و مقدمات حمل و انتقال حجم عظیم از واکسن و سرنگ را به کشورهای مختلف جهان برنامهریزی کرده است. گفته میشود یونیسف با ۳۵۰ خط هوایی و شرکت های حمل و نقل بر سر انتقال و تحویل بیش از یک میلیارد دوز واکسن و سرنگ به کشورهای فقیری همچون بروندی، افغانستان و یمن به توافق رسیده است.
اتحادیه اروپا که تاپیش از این برای مشارکت در پروژه کوواکس ۴۰۰ میلیون یورو اختصاص داده بود، اکنون مبلغ مشارکت خود را ۱۰۰ میلیون یورو افزایش داد تا اقدام مثبتی را برای دسترسی آسانتر کشورهای فقیر ایجاد کند. اتحادیه اروپا با این اقدام خود یکی از پیشروترین بازیگران و در رده برترین ارائه دهندگان کمکهای انساندوستانه در مقابله با کرونا قرار گرفته است.
به نوشته تارنمای سازمان جهانی بهداشت، کوواکس اکنون بزرگترین و متنوعترین برنامه تولید واکسن در جهان را در حال انجام دارد. حداقل ۹ واکسن کاندید استفاده هستند و ۹ مورد دیگر هم درحال بررسی است. همچنین کوواکس تنها ابتکاری است که همزمان با تولیدکنندگان و دولتها برای کسب اطمینان بابت تولید واکسن کووید۱۹ و تسهیل دسترسی مردم جهان در همه کشورهای فقیر و غنی همکاری میکند.
در صورت موفقیت، کوواکس نه تنها به کشورهای عضو این برنامه تسهیلات ارائه می کند بلکه شکاف موجود در زمینه هزینه و بودجه روند تحقیق و توسعه واکسن را با حمایت از اقتصادهای ضعیف برطرف میسازد.
همانگونه که مدیر کل سازمان اظهار داشت: کووید ۱۹ یک چالش بهداشتی بی سابقه برای جهان بود که مقابله با آن تنها با همکاری بی نظیر دولتها، محققان، تولیدکنندگان و شرکای چندگانه قابل انجام است. با تجمیع منابع و اقدام منسجم از طریق یک توافق (COVAX)، ما میتوانیم اطمینان حاصل کنیم هنگامی که واکسن کووید ۱۹ در دسترس قرار گرفت به طور عادلانه در دسترس همه کشورها قرار میگیرد.
دکتر «ست برکلی» مدیر اجرایی موسسه GAVI به عنوان یکی از اعضای اصلی این ائتلاف اعتقاد دارد کوواکس تنها راه حل واقعی برای کووید ۱۹ خواهد بود که برای بیشتر کشورهایی که قادر به پرداخت هزینه خرید واکسن هستند یا نیستند، واکسن مورد نیاز را تامین میکند. در واقع به کشورها سهم تضمین شدهای از واکسن داده می شود حتی برای کشورهای دارای قدرت اقتصادی هم این ابتکار ابزاری را برای کاهش مخاطرات مربوط به مجوزها و دسترسی به همراه دارد.
تلاش برای مقابله با آپارتاید درمانی
تارنمای مرکز و نشریه «جامعه و سیاست بین الملل» (International Politics and Society) اعتقاد دارد ابتکار کوواکس راهی برای مقابله با آپارتاید واکسن در جهان است. رویکرد هر کشوری هنگام دریافت واکسن ممکن است غیرمنطقی شود. بنابر این برنامه کوواکس دقیقا اقدامی است که کشورها باید انجام دهند تا شرایط عادلانهای برای دسترسی به واکسن ایجاد شود. درواقع این برنامه باهدف جلوگیری از احتکار واکسن توسط کشورهای ثروتمند در دستور قرار گرفت.
بیشتر از ۱۸۰ کشور جهان که در برگیرنده دو سوم جمعیت جهان است اکنون به عضویت این برنامه درآمدهاند که تقریبا ۹۴ درصد کشورهای ثروتمند را شامل می شود. طبق برنامهریزیهایی که صورت گرفته است در مرحله نخست واکسن به گونهای توزیع میشود تا ۳ درصد جمعیت هر کشور که با بیشترین خطرات روبرو هستند مخصوصا کارکنان بخش بهداشت و درمان آن را مورد استفاده قرار دهند و سپس به دیگر افراد در معرض خطر اختصاص داده شود.
در مرحله بعد واکسن به کشورها بر اساس میزان سرعت شیوع بیماری تعلق خواهد گرفت. ممکن است واکسنی تولید شود که به چند مرحله تزریق نیاز داشته باشد همچون واکسن شرکت فایزر که باید ۲ دوز در سه هفته تزریق شود. برآوردها حکایت از تولید حداکثر ۱.۳ میلیارد دوز واکسن تا پایان سال آینده دارد و به همین دلیل توزیع منصفانه آن کاری به شدت دشوار خواهد بود.
طبق تحلیل این نشریه، با جلوگیری از انبار شدن واکسن در برخی کشورها میتوان بر همهگیری غلبه کرد. هنگام عرضه واکسن پذیرش رویکرد هر کشور غیرمنطقی خواهد بود ضمن آنکه رقابتی سخت برای تهیه دوزهای واکسن شکل میگیرد. در حقیقت این ابتکار با آپارتاید سلامت جهانی مقابله خواهد کرد که ممکن است باعث تشدید نابرابری شود و مقابله و نابودی ویروس را سخت کند.
سفارش خرید واکسن خارجی کرونا در کوواکس ثبت شده است
به گزارش آبادان خبر، در روزهای اخیر همزمان با اعلام موفقیت واکسن دو شرکت فایزر و مدرنا، بعد از ۱۰ ماه نگرانی از همهگیری کرونا، امیدواری مردم دنیا به خلاصی از این بیماری بیشتر شده است. در ایران نیز تاکنون محققان ایرانی همپای سایر دانشمندان جهان موفقیتهایی در دستیابی به واکسن کرونا کسب کرده و درتلاشند که این مسیر را تا به انتها پیش ببرند. با این حال وزارت بهداشت با توجه به اهمیت سلامت مردم، به موازات این تلاشها گزینه تامین بخشی از واکسن از شرکتهای خارجی را نیز پیگیری میکند.
در اولین روز تعطیلی ۱۵ روزه ۱۵۰ شهر قرمز کشور، وبیناری با حضور دکتر حسین وطن پور رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت درمان وآموزش پزشکی و دکتر کیهان آزادمنش مدیر علمی شرکت دانش بنیان هوم ایمن زیست فناور برگزار کرد که در آن، درباره وضعیت ساخت و تولید واکسن کرونا در ایران و جهان، میزان توفیق متخصصان ایرانی دراین زمینه و همچنین نحوه دسترسی به واکسن کرونا با توجه به تحریمها و شرایط اقتصادی بحث و گفت وگو شد.
در این نشست دکتر وطن پور درباره وضعیت تامین واکسن خارجی از ارتباطگیری به موقع و دقیق اداره امور بینالملل وزارت بهداشت خبر داد و افزود: خیلی از شرکتهای مدعی موفقیت در تولید واکسن که هنوز محصول بیرون ندادهاند، در چارچوب برنامه «کوواکس» COVAX جمع شده و محصولات تولیدی و ظرفیت قابل تدارک خود را در این مرکز اعلام کردهاند. متقابلا خیلی از کشورها هم نیاز خودشان را به این مرکز اعلام کردهاند. ما هم در کمیته واکسن موضوع را بررسی کردیم و گروههای پرخطر جامعه را انتخاب کردیم. خیلی با احتیاط عمل کردیم و واکسن خارجی را از این منظر که بتوانیم مقایسهای با واکسنهای خودمان داشته باشیم، در نظر گرفتیم و به هرحال در آنجا نوبتمان را گرفته و میزان نیازمان را اعلام کردهایم.
درخواست ایران برای دریافت واکسن خارجی در کوواکس ثبت شده است
وی توضیح داد: شرکتهایی که اعلام موفقیت نسبی کردهاند، از جمله همین شرکتهای فایزر و مدرنا ظرفیتهای تولید آیندهشان را بعد از اخذ تمام مجوزها کوواکس اعلام کردهاند. کشورها هم طبعا با توجه به ملاحظاتشان نظیر امکان پرداخت پول و جمعیت هدف اقدام میکنند. برخی کشورها ممکن است واکسن را در اختیار همه مردم بگذارند یا تنها به کادر درمان و افراد پرخطر بزنند. ما حداقلی را اعلام کردهایم و نام جمهوری اسلامی ایران را بین خریدکنندگان ثبت کردهایم و بنا داریم از همه ظرفیتها استفاده کنیم و با توجه به فناوریهای مختلف تولید، تنها یک مدل واکسن نخریم. از این رو ما برای سه مدل مختلف واکسن درخواستمان را در کوواکس ثبت کردهایم و اگر این محصولات برسد، مقایسه خوبی هم بین محصول خارجی و داخلی خواهیم داشت. اگر خودمان به موقع به تولید نرسیم، میتوانیم مطمئن باشیم بخش پرخطر جامعه ما نیز همزمان با مردم دیگر نقاط دنیا این واکسن را میزنند.
طبق برنامه ریزی سازمان بهداشت جهانی (WHO) واکسن کوواکس برای ۲۰ درصد جمعیت پرخطر در نظر گرفته شده و چون تعداد کشورهای عضو کوواکس زیاد است، قدرت چانهزنی بالایی هم با فروشندگان دارد.
رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت در ادامه گفت: ما درباره واکسن هم در تدارک واردات هستیم و هم تولید داخل و به هر دلیلی در تولید واکسن داخلی دچار مشکل شویم، باید از قبل برای جامعه پرخطرمان فکر کنیم. به همین دلیل پیشبینی واردات را هم کردهایم. از سوی دیگر با توجه به شرایط تحریم ممکن است امکان استفاده از واکسن خارجی هم نداشته باشیم. از این رو با توجه به شرایط خودمان باید همه گزینهها را برای سلامت مردم روی میز داشته باشیم تا در موقعیتهای مختلف از هر کدام که به نفع سلامت مردم است، استفاده کنیم.
تاثیر اقدامات محققان کشور در رفتار شرکتهای خارجی با ایران مشهود است
وطن پور با قدردانی از اقدامات پژوهشگران کشور ادامه داد: من چون در حوزه فناوری کار میکنم، تاثیر اقدامات محققان ایرانی در رفتار شرکتهای خارجی آشکار است. به محض این که اعلام میکنیم پروژهای را شروع کردهایم، یا زمانی که شرکت داخلی مجوز سازمان غذا و دارو را میگیرد، قیمت محصولات طرف خارجی پایین میآید. از این رو حتی اگر تلاشهای محققان ما به تامین صد درصدی نیاز داخلی نینجامد، قطعا تاثیر لازم را در مذاکرات بازرگانی و گفتگوهای تجاری برای واردات خواهد داشت. اگر ما کشوری بودیم که نه محقق و پلتفرم تولید داشتیم و نه در تولید واکسن کار کرده بودیم، طبعا قیمتهای گزافتری به ما پیشنهاد میشد. الان یکی از شرکتها واکسن را ۱۵۰ دلار قیمت گذاری کرده و اگر ما بخواهیم چنین قیمتهایی پرداخت کنیم، بودجه و منابع هنگفتی باید صرف کنیم. ما جایگاه کنونی خود را مدیون محققان عزیز کشور و شرکتهای دانش بنیان هستیم و با این حساب، حتی اگر بخشی از نیازمان را متکی به واردات باشیم، واکسن را گران نمیخریم.
وزیر بهداشت، پیگیر تامین بقیه منابع خرید واکسن
وی در توضیح جزئیات سفارش ایران گفت: آن میزان که من اطلاع دارم و در کمیته واکسن مطرح شده، امور بین الملل وزارت بهداشت به کوواکس اعلام نیاز کرده و بخشی از منابع مالی آن را هم تامین کرده و فعلا یک رزرواسیون انجام شده است. ما طبعا باید پیش پرداختی بکنیم تا خرید مقداری واکسن تثبیت شود. مطلع هستم که وزیر بهداشت پیگیر تامین بقیه منابع هم است. البته هنوز هیچ چیز قطعی نیست، اگر حادثه غیرمترقبهای رخ دهد یا شرکتها موفق به گرفتن تاییدیه نشوند، یا اعلام شود که واکسن هم موثر نیست، باید راههای دیگری را دنبال کرد.
حربه تحریم و واکسن کرونا
رئیس دفتر توسعه فناوری سلامت وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال که آیا موضوع تحریم مشکلی در دستیابی ما به واکسن کوواکس ایجاد میکند، اظهار کرد: هنوز ما با واقعیت عینی موضوع مواجه نشدهایم و باید صبر کنیم تا واکسنها عرضه شود. ما سفارش را ارائه کرده و وظایف و تعهداتمان را انجام دادهایم. شعار آمریکاییها هم این بوده که در واکسن و دارو مشکلی ایجاد نمیکنند. موضوع کرونا هم بینالمللی است و چون این بیماری قابل انتقال است، به نظر میرسد آنها هم نمیخواهند بیماری در کشور ما بماند و بعید میدانم در این موضوع با حربه تحریم مانع دستیابی ما به واکسن شوند. هرچند امکان چالشهای احتمالی در نقل و انتقال پول، بانکها و موضوع FATF هست که همه باید برای حل آن همکاری کنیم.
با توجه به این که اعلام شده برخی واکسنها باید در دمای ۷۰ درجه زیر صفر نگهداری شود، تدابیر لازم درباره توزیع عادلانه و مطمئن واکسن، موضوع سوال دیگر از دکتر وطن پور بود که وی در پاسخ گفت: ما در کمیته واکسن یکی از دغدغههایمان همین است. دبیر کمیته دکتر گویا هستند که با سالها تجربه توزیع واکسن، تجهیزات و سازوکارها را هم در اختیار دارند. یکی از بحثهای ما با کوواکس این بود که بخش عمده واکسن ما را از مواردی تامین کند که نیاز به دمای منهای۷۰ ندارد و این تدبیر هم اندیشیده شده است. به مردم هم این اطمینان را میدهم که نظام توزیع واکسن ما یک نظام نهادینه است و معاونت بهداشتی مراکز مجهزی دارد که واکسنهای زیادی را از طریق آنها توزیع کرده و مشکلی وجود ندارد. به علاوه یخچالهای منهای ۸۰ در داخل کشور هم تولید میشود. من تا جایی که اطلاع دارم، ساختار توزیع واکسن را داریم.
پیشتر نیز حید محمدی مدیرکل نظارت بر دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو از پیوستن ایران به برنامه جهانی پیش خرید و توزیع عادلانه واکسن کووید۱۹ موسوم به «کوواکس» خبر داده بود.
وی افزود: وزارت بهداشت نامه پیوستن به برنامه توزیع عادلانه واکسن کرونا (کوواکس) را امضا کرده و به طور رسمی عضو این برنامه جهانی شده و در نوبت خرید این واکسن قرار گرفته است.با توجه به پیوستن ایران به برنامه جهانی کوواکس هر زمان که واکسن کرونا در دنیا تولید شد، ایران نیز سهمیه خود را دریافت می کند اما در مورد اینکه ایران برای پیوستن به این برنامه پولی واریز کرده یا نه با توجه به اینکه این موضوع در حوزه کاری سازمان غذا و دارو نیست، اطلاعی ندارم.
علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه گفته بود: با توافق انجام شده بین ایران و سازمان بهداشت جهانی، این سازمان به ایران برای پرداخت هزینه پیش پرداخت خرید واکسن و عضویت در برنامه پیش خرید واکسن کرونا مهلت کافی داده و از این نظر جای نگرانی وجود ندارد.
برنامه جهانی دسترسی عادلانه به واکسن کرونا موسوم به کوواکس با مدیریت سازمان جهانی دنبال می شود و تاکنون بیش از ۱۸۰کشور دنیا به این برنامه پیوسته اند. این برنامه به دنبال این است که بعد از تولید واکسن تایید شده کرونا حدو دو میلیارد دوز از این واکسن را تا پایان سال ۲۰۲۱ در بین کشورها توزیع کند و کارکنان سیستم های سلامت در اولویت دریافت این واکسن هستند.چین و آمریکا هنوز به برنامه جهانی توزیع عادلانه واکسن کرونا نپیوسته اند.بیش از ۱۴۰ شرکت دارویی و تولید واکسن در دنیا برای تولید واکسن کرونا فعالیت می کنند که تعدادی از این شرکتها در آمریکا، اروپا و چین در این زمینه به دستاوردهایی رسیده و وارد فاز انسانی تولید این واکسن شده اند.
مدیر گروه تحقیقات ویروسشناسی انستیتو پاستور نیز در وبینار ایرنا اعلام کرد: ایران با تکیه بر دانش و تجربه طولانی خود در ساخت واکسن، در زمینه تولید واکسن کووید-۱۹ به دستاوردهای خوبی رسیده است و به احتمال قوی، واکسن ایرانی کرونا تا تابستان سال آینده وارد بازار می شود.
دکتر «کیهان آزادمنش» که یک شرکت پژوهشی در زمینه تولید واکسن را نیز مدیریت می کند، تصریح کرد: دانش ساخت واکسن در ایران قدیمی است و کشور ما تجربه فراوانی در این زمینه دارد اما در شرایط کنونی و با توجه به روند تولید واکسن کووید -۱۹ در چند شرکت ایرانی، احتمالا مرحله تولید انبوه آن تا تابستان ۱۴۰۰ طول خواهد کشید.
مشروح این وبینار به زودی منتشر می شود.
منبع:ایرنا
خوزستان،اخبارخوزستان،آبادان نیوز،خبرخوزستان،اخبار خوزستان،آبادان،خبرآبادان،اخبارآبادان،خبر آبادان،اخبار آبادان،منطقه آزاد اروند،آبادان خبر،خبر خوزستان
نام : | |
ایمیل : | |
*نظرات : | |
متن تصویر: | |