معرفی یکی از بی نظیرترین معابد سنگی ایران

به گزارش آبادان خبر، این مجموعه در 10 کیلومتری جنوب شرقی سلطانیه، در نزدیکی روستای ویر، از توابع همین بخش قرار گرفته است. این مجموعه در محوطه‌ای به شکل مستطیلی ناقص، به طول 400 متر و عرض 50  تا 300 متر دیده می‌شود.

در درون این مجموعه، سه غار نسبتا" عمیق در دل کوه کنده شده است که کنده کاری‌های زیبایی دارند. از نقش‌های این کنده کاری‌ها، می‌توان به دو تصویر اژدها که در مقابل یکدیگر به شکل قرینه حک شده‌اند و طول هریک 3.5 متر است اشاره کرد. در طرفین این نقش‌ها، محراب‌های زیبای نقش داری با طرح‌های اسلیمی، گل و بوته و مقرنس‌های سنگی کنده کاری شده‌اند. مجموعه آثار کنده کاری این محل، یادگار هنرمندان چینی است که به فرمان اولجایتو از چین فرا خوانده شده بودند.

بر اساس فرضیه‌ای، غارهای "داش کسن" در دو دوره تاریخی جدا از هم مورد استفاده قرار گرفته است. در دوره نخستین این غار نیایشگاه آئین مهرپرستی در عهد ساسانی بوده است اما از این دوره آثاری بجای نمانده است.

دوره دوم که نقش‌های اژدها، برگ مو، پیچک و طرح‌های اسلیمی، یادگار آن دوره است، به دوران فرمانروایی ایلخانان تعلق دارد. سنگ‌های سبز بکار گرفته شده در حصار ارگ سلطانیه، مطمئنا از محل تاریخی داش کسن(سنگ بر) بریده شده است. در نتیجه برش و انتقال سنگ، فضای لازم برای کنده کاری و دخمه سازی در این محل فراهم شده  و این مکان با اندکی تغییرات به آرامگاه تبدیل شده است. بنابراین محوطه تاریخی داش کسن را می‌توان در ردیف آرامگاه‌های دوره ایلخانی نیز طبقه بندی کرد.

معبد صخره‌ای داش کسن که به معنای سنگ تراشیده یا بریده سنگ است در جنوب شرقی روستای ویر در سینه‌کش ارتفاعات محلی سلطانیه قرار دارد، در این معبد علاوه بر استفاده از فن‌آوری پیشرفته زمان که پیامد رشد و تکامل فن سنگ‌تراشی با ابزار فلزی است، انتخاب مناسب‌ترین نقطه نسبت به نقاط همجوار نمودار توجه و آشنایی کامل سازندگان آن با دانش زمین‌شناسی و معدن‌شناسی است.

به نظر می‌رسد هنرمندان خلاق معبد صخره‌ای در خلق حجاری‌ها و کنده‌کاری‌های زیبا که در غرب و شرق این نیایشگاه گسترده شده علاوه بر مهارت در تکنیک سنگ‌تراشی از پاره‌ای اصول پیکرتراشی نیز الهام گرفته‌اند.

ظهور و پیدایش این معبد صخره‌ای را می‌توان با توجه به شکل معماری «چلیپائی » آن و وجود فضاهایی مانند مهرابه‌های مهرپرستان به سده‌های اول و دوم میلادی بازگرداند و از سوی دیگر نحوه پرداخت نقوش آن متأثر است از اوضاع اجتماعی ایران قرن هشتم هجری قمری نقوش حجاری شده اژدها، طرح‌های گیاهی، ردیفی از بن نگاره‌ها بر روی گلدان‌هایی در دو سوی طاق هلالی که در دهه‌ها و سده‌های بعد این شیوه تزئینی را بر گرداگرد ایوان‌های مساجد می‌بینیم، همراه با محرابی‌هایی با تزئینات  مقرنسی، آمیزه‌ای از هنر ایران و چین را با مفهوم و محتوایی دیگر بوجود آورده است.

اژدهای نقش شده بر پیکره صخره‌ای داش کسن که در هنر و اندیشه ایرانی مظهر ظلم، ستم و پلیدی است با نفوذ قوم فاتح همچون محافظ همیشه بیدار که نشان از ارزانی، خیر، برکت، دولت و سلطنت دارد در هنر ایران جای می‌گیرد.

منبع:تسنیم