تشدید اختلاف پوتین ـ بایدن!

آبادان خبر _ در جهانی که قدرت بین‌المللی تعریف شرقی و غربی داشت و مشهور به جهان دو قطبی بود، شرقی آن اتحاد جماهیر شوروی با مرکزیت «مسکو» و قطب غربی آن اروپا (غربی) و کشورهای دیگر از جمله ژاپن با محوریت «واشنگتن» بود. دو سازمان نظامی شکل گرفت تا تعریف جغرافیای سیاسی، اقتصادی در جهان را در سلطه نفوذی خود داشته باشند و با آن «حراست» کنند سازمان نظامی شرقی از منافع خود «ورشو» نام داشت که سراسر شرق اروپا، روسیه و تمامی فدراسیون‌ها یا کشورهای اقماری آن را در کنترل خود داشت. سازمان نظامی غربی «ناتو» که اتحاد نظامی متحد همه کشورهای غربی با فرماندهی آمریکا بود.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و اعلان استقلال اغلب کشورها در اروپای شرقی و فروپاشی دیوار «برلین» و اعلان کشور آلمان یکپارچه و متحد اولین پرسش، سرنوشت دو سازمان قدرتمند نظامی ـ امنیتی (ورشو ـ ناتو) بود در حالی‌که روسیه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی دچار بحران شدید مالی ـ اقتصادی شد و در عمل انحلال ورشو به‌صورت طبیعی پیش بینی می‌شد، اما چند سال در ابتدا، ادغام این دو سازمان قدرتمند نظامی و اعلان سازمانی جدید و فراگیر در سراسر جهان برای حراست از «صلح پایدار» بین‌المللی مطرح و نقد و بررسی شد. در حالی‌که سازمان نظامی «ورشو» به سرعت از هم پاشیده شد و در مقابل «ناتو» جان تازه گرفت و به سرعت ۱۴ یا ۱۶ کشور اروپای شرقی به صورت رسمی عضو آن شدند. ناتو در مرحله فروپاشی روسیه اگرچه قدرتمند بود اما رقیب سرسختی به‌نام «ورشو» داشت که با فروپاشی آن قدرتمندی «ناتو» افزونتر شد. به‌خصوص که اغلب کشورهای اروپای شرقی به عضویت رسمی ناتو درآمدند. روسیه بعد از چند سال، بار دیگر قدرت خود را با شاخصه ابرقدرت نظامی، بازسازی کرد و کشورهای اقماری خود را دوباره در تعریف جدید از «فدراتیو روسیه» در چتر بسط قدرت نظامی ـ امنیتی‌اش قرارداد. آمریکا در حالی‌که اغلب کشورهای اروپای شرقی و تازه استقلال یافته از فدراتیو اتحاد جماهیر شوروی سابق را به حیطه چتر امنیتی ناتو درآورد و با پذیرش عضویت به این کشورها در «ناتو» تعریف جدید داد. اما همچنان با راه‌اندازی جریان اجتماعی اعتراضی به‌نام «انقلاب‌های رنگی یا مخملی» از ناتوانی اقتصادی و تا حدودی سیاسی در مسکو بهره‌گیری کرد تا خود را ـ ناتو را ـ به دیوارهای مرزی روسیه برساند.

اکنون زنگ خطر چنین حرکتی از بسط استراتژی نظامی غرب (ناتو) در مرزهای روسیه و در کشور «اوکراین» به صدا درآمده است. پوتین با اعزام بیش از یکصد هزار نظامی و آماده‌باش ارتش در کناره مرزهای «اوکراین» و در اختیار گرفتن «جزیره کریمه» خاک روسیه، به شدت نسبت به عضویت درآمدن اوکراین در ناتو و حضور سازمان ناتو در این کشور هشدار داده است. پوتین قبل از تشکیل جلسه گفتگو روسیه ـ آمریکا درباره اوکراین و موضوع بسط و حضور آن در این کشور صراحتاً اعلان کرد: «روسیه به‌هیچ وجه اجازه نخواهد داد تا ناتو وارد اوکراین شود.» این جمله پوتین اعلان زنگ خطر تقابل نظامی و آماده‌باش مسکو برای بازپس‌گیری اوکراین تلقی شد و فضای تقابل مسکو ـ واشنگتن یکباره تشدید گردید.

پوتین در حالی که نسبت به نگاه نظامی ـ سیاسی واشنگتن به اوکراین و نیز به تک، تک جمهوری‌های جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی، ناراضی و نگران است. هفته گذشته، پس از اعزام نیروی نظامی به «آلماتی» قزاقستان برای کنترل و فرونشاندن شورش‌ها در مصاحبه تلویزیونی گفت: «آنچه که در قزاقستان اتفاق افتاد، تلاش برای بروز یک انقلاب رنگی «مخملی» از سوی آمریکا بود که سرکوب شد. من اعلان می‌کنم که روسیه اجازه ظهور و بروز طرح‌های «انقلاب رنگی» یا شورش‌های «مخملی» در کشورهای متحد خود را نخواهد داد.»

خبر نشست فوری آمریکا و روسیه از سوی وزارت خارجه این دو کشور و با حضور معاونان ارشد وزارت خارجه آمریکا و روسیه برای تبادل نظر درباره اوکراین و حصول توافق در‌باره آن، چند روز خبرساز شد. اما این نشست نتیجه‌ای نداد و با شکست مواجه شد. زیرا معاون وزارت خارجه روسیه رسماً اعلان کرد. «ما هرگز اجازه نخواهیم داد تا ناتو در اوکراین در کناره مرزهای ما حضور رسمی نظامی پیدا کند!»

شکست این گفتگو دو جانبه در عمل عمق اختلاف مسکو ـ واشنگتن را در حوزه کشورها در دایره اتصال با روسیه و یا «روس‌زبان» را نشان می‌دهد. اوکراین هنوز آتش زیر خاکستر است. احتمال درگیری دوباره داخلی در آن را می‌دهند. بخصوص که ناراضیان اوکراینی از دولت مرکزی، همچنین نیروهای مخالف دولت که هنوز بخشی از خاک کشورشان (اوکراین) را در اختیار دارند از نفوذ آمریکایی‌ها نگرانند!

با شکست نشست هفته گذشته درباره اوکراین و توسعه ناتو تا مرزهای روسیه که معاونان ارشد وزارت خارجه آمریکا و روسیه ریاست آن را به عهده داشتند، این احتمال که سیر تشدید اختلاف‌های پوتین ـ بایدن به فاز جدید برسد، داده می‌شود.

این خبر دیروز انتشار یافت: «سرگئی ریابگوف» معاون ارشد وزیر خارجه روسیه که سرپرستی هیات مذاکره‌‌کننده روسیه با مقامات آمریکا در ژنو را بر عهده داشت تأکید کرد: اعزام نیرو و تجهیزات نظامی به کوبا و ونزوئلا را اگرچه هنوز تائید نمی‌کند، اما آن را منتفی نیز نمی‌داند!»

برخی از ناظران سیاسی پیش‌بینی می‌کنند، که اگر اختلاف‌های مسکو ـ واشنگتن تشدید شود، سایه‌اش بر گفتگوهای وین درباره «برجام» خواهد افتاد و رسیدن به توافق پایدار را مشکل‌تر خواهد کرد. از سوی دیگر، بایدن در داخل آمریکا با مشکلات عدیده‌ای مواجه است و آمار مقبولیت او نه تنها افزایش نیافته که رو به افول است. اکنون هم با روسیه و هم با چین دچار اختلاف‌های سیاسی شدید شده است که تا حد مانورهای قدرت نظامی از سوی چین و روسیه همچنین «ناتو» ظهور و بروز یافته است. اگر این شرایط تا آینده نزدیک تعدیل نشود و یا تشدید گردد، رقبای بایدن از «حزب جمهوریخواه» تلاش خواهند کرد تا ضمن نشان دادن ضعف‌های مدیریتی «بایدن» بار دیگر فضای سیاسی ـ رقابتی برای کسب پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا را در اختیار بگیرند. به همین لحاظ برخی از کارشناسان سیاسی بر این باورند که «بایدن» اکنون و در این شرایط به دستیابی به توافقی در وین، نیازمند است تا آن را به عنوان موفقیت مدیریتی و سیاسی دولت خود نمایش دهد. بسیاری در انتظارند تا اوایل ماه آینده میلادی (فوریه) یا تا پایان آن، نتیجه نهایی نشست برجام در وین با موفقیت اعلان شود. به‌همین لحاظ است که «وزیر خارجه» آمریکا «آنتونی بلینکن» مدام جمله زمان تنگ است و باید به زودی اعلان نتیجه شود را تکرار می‌کند.

ناتو،بایدن،پوتین،ورشو،برجام،وزارت خارجه روسیه،آبادان خبر،آبادان نیوز 

منبع:اطلاعات