حکیمی، مرد حکمت و رواداری

آبادان خبر _ پویایی، سرزندگی و معناداری جهان امروزین وابسته و وام­دار مجاهدت و کوشش­های نظری و عملی اندیشوران و خردمندان هر جامعه ای است. بزرگ­ترین میراث ماندگار هر فرهنگ و تمدنی یافته‌های فرهیختگان و جست­وجوگران و پرسشگرانی است که تشنه دانستن و تعالی خود و جامعه شان هستند.‌

استاد محمدرضا حکیمی از نوادر روزگار معاصر بود که همه زندگی خویش را صرف گسترش معارف و آیات الهی نمود. حکیمی که برآمده از حوزه علمیه خراسان بود به رسم آن روزگار به فراگیری فقه روی آورد و با پشتکار و جهد ویژه در جوانی به اجتهاد رسید. ولی او زیست خود را در فقه مرسوم و مورد توجه خلاصه نکرد و از دریچه­‌ای پهناورتر به معارف بی بدیل الهی نگریست. مسئله انسان و چگونه زیستن، یگانه دغدغه و پرسش همیشگی او بود و پاسخ به آن را نیز در آیات و روایات یافت.‌

در روزگاری که گروه‌­گرایی و تفرق موج می­زد، محمدرضا حکیمی آزاد از همه مرزبندی­ها و منافع مرسوم، شیوه رواداری و همدلی را در پیش گرفت و به پیروی از سیره معصومین علیهم‌ السلام به گفتگوی حق­‌جویانه با اهالی متکثر و متنوع اندیشه و نظر نشست. این روش ویژه او بود که موجب گردید است امروز طیف های گوناگون جامعه از ابعاد مختلف، نسبت به او ارادت و پیوندی عمیق داشته باشند و در سوگ او محزون گردند.‌

حکیمی دین را به معنای واقعی سازنده زندگی می­‌دانست و زندگی خویش را آیینه­‌ای برای بازتاب زندگی برآمده از نگره ‌های دینی قرار داد. عدالت به عنوان عصاره و گوهره­ای برآمده از رویکردهای دینی همواره برایش دغدغه ای نه تنها نظری، بلکه عملی بود. او برخلاف بسیاری از نظریه­‌پردازان مشهور عدالت، به آن‌چه پیرامون عدالت می ‌اندیشید، عمل کرد تا بدان­جا که می­توان او را یگانه دردانه‌­ای دانست که حقیقتا آن‌گونه که می ‌اندیشید، زیست.‌

اما حکیمی برآمده از حوزه‌­های علمیه که دغدغه انسان معاصر داشت، نگاهی ژرف به جهان داشته و علوم و دانش­های جدید را نیز جستجو کرده و در نهایت نیز قرائتی امروزین و جهان­شمول از آموزه‌­های دینی ارائه کرد که راهگشای نه تنها مسلمانان، بلکه انسان عدالت­خواه بود. تسلط کم نظیر او به ادبیات و سیر مطالعات وسیع و روح بلند و نازکش، زبانی شاعرانه برای او به ارمغان آورده بود، به گونه­‌ای که آثارش ضمن برخورداری از غنای کم‌نظیر محتوایی، در عمق جان مخاطبان می‌­نشست.‌

این دانشمند یگانه حتی در حوزه‌­هایی که نسبت بدان نقد و نگاهی متفاوت داشت نیز خود از تسلطی ویژه برخوردار بود. حکیمی که او را مخالف و منتقد فلسفه می­خوانند، خود به خولی فلسفه خوانده بود و تدریس می­‌کرد و آن­گاه به نقد آن می ‌نشست. هر چند گاهی کژاندیشان و بدسگالان فراسپهر اندیشه با نگاهی تحویل­­‌گرایانه رویکرد تفکیکی او را جریانی ضد گفتگو نمایش دادند، در حالی که منش او در عمر بیش از هشتاد سالش گفت­‌وگو بوده است.‌

برداشت­ها و تفاسیر یگانه او از مفاهیمی همچون عاشورا، خود معادل صدها کتاب نظری جریان‌­ساز برای تحقق اسلام راستین و آموزه‌ های آن است؛ البته اگر مورد توجه و دقت قرار گیرد، چه آنجا که او عاشورا و مفاهیم و نشانگان نهفته در آن را زمینه‌­ساز درک و دریافت انصاف و عدالت می داند.‌

در میان ده­ها اثر انتشار یافته این عارف بزرگ اجتماعی، «الحیات» که دائرة­المعارفی بزرگ و کامل از آیات و روایات مبتنی بر نیازهای انسان معاصر است، اهمیتی ویژه دارد. الحیات راهنما و سازنده سبک زندگی اسلامی است که برای هر مخاطب و دلداده‌­ای به زندگی استعلایی قابل استفاده و دریافت است.‌

این دانشور نوآور، در جستجوی زندگی منهای فقر بود؛ زندگی عاری از فقر اندیشه و جسم در کنار یکدیگر. افسوس که امروز او را در کنار خویش نداریم اما آثارش همچون میراثی گرانسنگ در پیش روی ما قرار دارد.‌

ای کاش سیاست گذاران فرهنگی ما از پیرایه‌­های روشنفکرانه و نمایشی موجود رهایی یافته و نگاهی به قفسه کتاب­های خویش انداخته و آثاری چون الحیات را دریابند. ‌

محمدرضا حکیمی،فقه،عاشورا،آبادان خبر،آبادان نیوز

منبع:اطلاعات