قیاس مع الفارق

آبادان خبر _ در دروس ارتباطات اجتماعی و روزنامه‌نگاری، به دانشجویان یاد می‌دهند که نخستین ارزش خبری، جان آدمیان است و حوادث و رخدادهایی که باعث مرگ انسان‌ها می‌شود، نظیر زلزله، سیل، جنگ و بیماری‌های فراگیر و مرگبار، از این‌رو باید در اولویت اخبار قرار گیرند که موضوع جان آدمیان مهمترین موضوع در این جهان است.
آنچه اینک در موضوع شیوع فراگیر و مرگبار کرونا در کشور در حال رخ دادن است، به درستی و کمال در تعریف «بحران» می‌گنجد: بیمارستان‌ها دیگر جا برای بیماران ندارد و آمار رسمی و شمار مرگ‌های روزانه ناشی از کرونا در حال عبور از مرز ۵۰۰ نفر است و به نظر می‌رسد این عدد کماکان در حال افزایش است و این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت قبلاً هم گفته‌اند، با لحاظ مرگ‌های مشکوک به کرونا اما اثبات نشده، آمار واقعی بیش از ۲ برابر آمار رسمی است.

اینک و در این موضوع، که خطیرترین موضوع مبتلابه کشور است و در صورت عدم مدیریت ممکن است به فاجعه انسانی بینجامد، دیگر مجال تقصیر را به گردن دولت قبلی یا حتی کسانی یا کشورهایی دیگر انداختن نیست. باید با مدیریتی متمرکز، منسجم و مقتدر جلو موج مهیب بیماری را گرفت. تجربه نشان داده تعطیلی‌های نیم‌بند که غیر از بانک‌ها و ادارات کسی به آن وفادار نمی‌‌ماند و شلوغی خیابان‌ها را بیشتر می‌کند، کاری از پیش نمی‌برد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند با توجه به تغییراتی که در ساختمان ویروس رخ داده دیگر تعطیل کردن و حتی پروتکل‌های بهداشتی، نقش بسزایی در کنترل بیماری ندارند و یگانه راه کنترل، واکسیناسیون وسیع است. درباره واکسیناسیون نقدهای بسیاری مطرح شده که ممکن است پاره‌ای از آنها درست باشد، اما مقامات دولتی می‌گویند برای خرید واکسن به همه کشورهای صاحب واکسن ـ غیر از آمریکا ـ رجوع کرده‌ایم و از همه مجال‌ها و مجراها استفاده کرده‌ایم. تقاضای جهانی برای واکسن بسیار زیاد و عرضه کم است و هر کس جز ما نیز به جای ما بود، بیش از این میزان نمی‌توانست واکسن وارد کند.

در ایران تا به حال حدود ۱۴ میلیون دُز واکسن تزریق شده و با احتساب اینکه به هر نفر دو دُز واکسن تزریق می‌شود، حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور واکسینه شده‌اند. این نسبت در کشورهای اروپایی و پاره‌ای از همسایگان‌ ما بسیار بیشتر است.

اما با حفظ ایمان به این نقد که اگر مسئولان به رغم همه تنگناها، شدائد و کمبود واکسن در دنیا، تلاش مضاعفی برای واردات واکسن می‌کردند، چه بسا می‌شد میزان بیشتری واکسن برای کشور تهیه کرد، لازم است دیدگاه منتقدان نیز بر اساس مغالطه قیاس مع الفارق، خود در بوته نقد گذاشته شود.

قیاس مع الفارق به شرایطی اطلاق می‌شود که در موضوع بر اساس یک شباهت ظاهری با هم قیاس شوند بدون اینکه شباهت‌های کاملی میان آن دو باشد.

مقایسه میزان واکسیناسیون ایران با کشورهایی نظیر فنلاند، نروژ، بلژیک، سوئیس، سوئد، کانادا، هلند، ایرلند، اتریش، پرتغال و حتی امارات متحده عربی مصداق قیاس مع الفارق است. با این استدلال که همه این کشورها بیش از نیمی از جمعیت‌شان را واکسینه کرده‌اند، اما شمار واکسن‌های تزریق شده در این کشورها کمتر از ایران است. تفاوت امر به جمعیت کشورهای نوعاً توسعه یافته فوق بر می‌گردد که بسیار پایین‌تر از ایران است. فی‌المثل در سوئد ۱۱ میلیون دُز واکسن تزریق شده و این میزان بیش از نیمی از جمعیت ۱۰ میلیونی کشور را پوشش داده است.

(با احتساب هر دو دُز برای یک نفر) سوئیس ۹ میلیون دُز واکسن تزریق کرده در حالی که حدود ۷ر۸ میلیون نفر جمعیت دارد، دانمارک برای جمعیت ۸ر۵ میلیون نفری ۴ر۷ میلیون دُز واکسن تزریق کرده که دو سوم جمعیت را در بر می‌گیرد. پرتغال و یونان فقط ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارند، نروژ ۴ر۵ میلیون نفر جمعیت دارد و دانمارک ۸ر۵ میلیون نفر...

طبیعی است در شرایطی که یک پاندمی بزرگ در می‌گیرد، کشورهایی که هم مدرن و توسعه یافته هستند، هم دارای ثروت بیشتر و هم جمعیت کمتر،‌ امکان تهیه و تزریق واکسن و همچنین دارو و تجهیزات پزشکی را بسیار بیشتر و سریع‌تر در اختیار می‌گیرند.

به رغم همه تأخیرها در واکسیناسیون ایرانیان، «میزان تزریق واکسن» در هیچ یک از کشورهای توسعه یافته ذکر شده، بیشتر از ایران نبوده است اما آنها در عمل اکثریت جمعیت کشورشان را واکسینه کرده‌اند و ما کماکان اقلیت ناچیزی از جمعیت‌مان را، همان طور که وقتی موجی از کرونا در می‌گیرد کشورهای پرجمعیت و کمتر توسعه‌‌یافته‌ای چون هند، اندونزی، بنگلادش، برزیل و ایران با میزان بیشتری از ابتلا و مرگ مواجه می‌شوند.

به هر تقدیر، روند شتابان واکسیناسیون در ایران با استفاده از واکسن‌های وارداتی و تولید داخل، این نوید را می‌دهد که پس از این دوران سیاه، اوضاع بسامان خواهد شد.

روزنامه نگاری،ارتباطات اجتماعی،واکسیناسیون،واکسن کرونا،کرونا،آبادان خبر،آبادان نیوز